Nếu một buổi sáng trời đông lạnh lẽo, bạn khởi động xe hơi và phía sau xuất hiện làn khói mờ ảo thì hãy khoan vội lo, đó có thể chỉ là do hơi nước đọng lại trong ống xả bị đốt nóng và bốc hơi mà thôi. Nhưng nếu nơi bạn sinh sống khá nóng bức hay xe đang di chuyển trên đường thì việc khói xuất hiện rõ ràng là không hề ổn. Hãy điểm qua những lý do chính cũng như việc nên làm khi rơi vào tình huống không mong đợi đó.
Khói màu xanh da trời
Tin xấu là động cơ của bạn đang đốt cháy dầu bôi trơn, điều này xảy ra do gioăng cao su của xú-páp (còn gọi là chén chặn) hoặc xéc-măng của piston bị hở và xilanh bị hư hỏng dẫn đến dầu bôi trơn lọt vào buồng đốt. Dầu bôi trơn bị đốt có thể khiến các cảm biến oxy bị xuống cấp, bên cạnh đó là hệ thống bôi trơn của động cơ có mức dầu thấp và không có đủ áp lực dầu để làm việc.
Trong thực tế, khói xanh khá hiếm gặp nhưng nếu chẳng may bạn rơi vào trường hợp này và tiếp tục di chuyển thì nhiều khả năng động cơ sẽ hỏng nặng, đặc biệt là trong những chuyến đi xa hay khi đang ở đường cao tốc. Vậy nên bạn hãy tỉnh táo xem xét, kiểm tra và hành động chuẩn xác nhằm bảo vệ chiếc xe của mình.
Khi gặp tình huống này thì ngửi được mùi dầu cháy khen khét là hiển nhiên, sau đó bạn nên kiểm tra mức dầu thông qua que thăm dầu, nếu dầu xuống thấp dưới mức khuyến cáo thì bạn nên bổ sung ngay. Không nên để động cơ làm việc mà thiếu dầu bôi trơn, điều này sẽ dẫn đến những hư hỏng nghiêm trọng hơn như bó kẹt piston trong xylanh.
Lần lượt từ trái sang phải: Các loại chén chặn của xú-páp. Gioăng nắp máy của động cơ 4 xylanh. Xéc-măng lắp trên piston
Sau đó, kiểm tra tổng thể động cơ là việc cần được thực hiện, từ đo áp suất dầu bôi trơn, xem xét rò rỉ dầu dưới các-te, các gioăng cao su xú-páp, xéc-măng và xylanh. Các chi tiết hư hỏng cần được thay thế hoặc sửa chữa, hoặc thậm chí là đại tu động cơ.
Khói màu trắng
Tin này còn tồi tệ hơn cả khói xanh, động cơ xăng của bạn đang đốt cháy nước làm mát hoặc dầu hộp số. Nếu nguyên nhân đến từ nước làm mát thì có nghĩa gioăng nắp động cơ rò rỉ hoặc nắp động cơ bị nứt khiến cho buồng đốt không được bịt kín. Nếu xe nhả khói trắng do dầu hộp số, rõ ràng động cơ đang nhận lấy “dầu đỏ” không hề mong muốn từ hộp số.
Trường hợp khói trắng có tỉ lệ gặp phải cao hơn khói xanh, nhưng nếu xác định được không phải do hơi nước đọng lại trong ống xả thì bạn cần kiểm tra kĩ và “sơ cứu” ngay để hạn chế tối đa những nguy cơ nghiêm trọng hơn có thể xảy đến.
Bên cạnh đó động cơ diesel thải ra khói trắng có thể do nước làm mát lọt vào buồng đốt như ở động cơ xăng hoặc nhiên liệu không cháy sạch hoàn toàn. Vấn đề nằm ở kim phun làm việc sai thời điểm hoặc một trong các xylanh không đủ áp suất nén.
Đi kèm khói trắng sẽ là mùi âm ẩm do nước làm mát bị đốt cháy và bốc hơi, hoặc là mùi dầu hộp số cháy khá khó chịu. Bạn cần xem lại mực nước làm mát và cả mức dầu hộp số để xác định chính xác nguyên nhân.
Bên trái là đèn báo hiệu cần kiểm tra mực nước làm mát. Bên phải là hình ảnh mức dầu hộp số trên que thăm.
Nếu trong két nước bị hụt nước hoặc động cơ quá nóng, bạn nên cẩn thận kiểm tra thêm áp suất của hệ thống làm mát có bị thấp hay không, nếu có thì gioăng nắp động cơ cần được thay mới. Nếu chỉ có dầu hộp số ở mức thấp, bạn nên bù đắp lượng còn thiếu và liếc sơ qua ống dẫn dầu của hộp số, nếu bộ phận này không hoạt động đúng với chức năng thì nó cần được thay mới. Cả hai trường hợp này bạn cần bổ sung nước làm mát và dầu hộp số ngay trước khi tiến hành các bước sửa chữa khác.
Ngoài hai nguyên nhân này, các động cơ diesel cũng cần được đưa đến các garage để kiểm tra toàn diện, tránh để tình trạng tồi tệ xảy ra với chiếc xe của bạn.
Khói màu đen
Đây có lẽ là dạng khói thường gặp nhất trên đường, và không như hai trường hợp trên thì bạn vẫn có thể hoàn thành chặng đường của mình và ghé vào các garage sau đó vì điều này không quá nghiêm trọng và có thể khắc phục được tương đối đơn giản.
Ở những động cơ diesel kiểu cũ, khói đen là một phần không thể thiếu khi khởi động hay tải nặng, nhưng điều này hoàn toàn “bất thường” với những mẫu ô tô hay xe bán tải có được “động cơ diesel sạch” (sử dụng bộ điều khiển ECU điện tử và hệ thống phun nhiên liệu Common rail). Nguyên nhân là động cơ nhận được quá nhiều nhiên liệu so với mức cần thiết: do kim phun làm việc sai thời điểm hoặc bộ điều khiển gặp trực trặc.
Bên cạnh đó, khói đen xuất hiện ở động cơ xăng là do hỗn hợp hòa khí quá giàu và quá trình đốt cháy xảy ra không hoàn toàn (quá nhiều nhiên liệu, ít không khí), đặc biệt là khi xe phải tải nặng. Nếu khói đen thường xuyên xuất hiện và dưới ống xả đọng lại một lớp mụi than dày thì rõ ràng động cơ đang nạp nhiều xăng hơn mức cần thiết.
Ở những mẫu động cơ xăng sử dụng bộ chế hòa khí, việc giàu nhiên liệu và khói đen có thể do bướm gió bị lỗi, có kim loại hoặc nhựa lọt vào bộ chế hóa khí, phao nhiêu liệu đặt thấp và lọc nhiên liệu bị bẩn. Đối với các hệ thống phun xăng hiện đại, khói đen ở ống xả đến từ một hay một vài kim phun bị rò rỉ, áp lực phun quá lớn, cảm biến oxy bị hỏng hoặc bộ điều khiển tính toán sai.
Bên trái là mụi than đóng lại ở ống xả, bên phải là cấu tạo bộ chế hòa khí của động cơ xăng 4 xylanh.
Việc cần làm là kiểm tra tình trạng của bướm gió tự động hoặc phao xăng nếu động cơ của bạn dùng bộ chế hòa khí. Các hỏng hỏng cần được sửa chữa, hay thay mới nếu thật sự cần thiết.
Bạn nên xem qua áp suất xăng hoặc dầu nếu động cơ của bạn hiện đại hơn với hệ thống phun nhiên liệu và đồng thời liếc qua thử lọc gió có sạch sẽ hay không. Nếu vấn đề không được cải thiện thì hãy đánh lái xe của bạn vào khu dịch vụ để họ kiểm tra chi tiết hơn, ví dụ như các cảm biến và cụm kim phun.
Tổng hợp
